Taal

WoordBeeldTrainer is een remedirende spellingsaanpak waarmee kinderen alsnog, opnieuw of beter kunnen leren spellen. Woordbeeldtrainer is ontwikkeld door Will Missot van het CNLS en is gebaseerd op een aantal onderwijskundige en wetenschappelijk taalkundige inzichten:

  • Spiegelneuronen zorgen ervoor dat wij vaardigheden kunnen opdoen door imitatie. Dat geldt voor wat wij zien en horen.
  • Elk kind heeft een eigen individuele leerstijl. Die kan worden toegepast om de leerresultaten te optimaliseren.
  • We zijn in staat een mentaal beeld te vormen van klankbeeld en woordbeeld. Die beelden kunnen wij ons los van elkaar, maar ook gecombineerd mentaal voorstellen. Dit vermogen kan door oefening versterkt worden.
  • Kinderen ontwikkelen zich vanaf denken in beelden naar taligheid. Soms heeft een van deze twee sterk de overhand en is er sprake van een disharmonisch model (performaal-verbaalkloof). Er moet dan gezocht worden naar de sterke kanten van het kind om de spelling onder de knie te krijgen in plaats van het aanspreken van de zwakke kanten.
  • De verwerkingssnelheid van auditieve en visuele informatie kan sterk uiteenlopen en per kind verschillen. Het niet sychroon lopen van de auditieve en visuele verwerkingssnelheid komt vaak voor bij kinderen met spellingsproblemen en dyslexie.
  • Bij spellingachterstanden moet precies en nauwgezet in kaart worden gebracht wat er geoefend moet worden. Daartoe wordt het zgn. PI-dictee ingezet. Vervolgens wordt ook de beginsituatie bepaald, zodat na verloop van tijd de vorderingen daar tegen kunnen worden afgezet.
  • Vrijwel altijd kun je spellingsproblemen herleiden naar koppelings- en temporele ordeningsproblemen: niet weten welke tekens bij welke klank horen en de hoeveelheid en volgorde van de tekens niet juist weten te noteren.
  • Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat leerlingen met spellingsproblemen moeite hebben met het toepassen van spellingsregels (Bos &Reitsma, 2003).
  • Ook is gebleken dat het aanleren van spellingsregels geen winst oplevert voor spellingszwakke leerlingen en dyslectici (Bos, 2004 Hilte & Reitsma, 2011).
  • Remedial teachers blijken het aanleren van regels toch belangrijk te vinden, ook als leerlingen er niets mee kunnen (Bos &Reitsma, 2003). Zij doen blijkbaar liever een beroep op de zwakke punten van leerlingen dan te profiteren van de sterke.
  • Ten onrechte wordt vaak aangegeven dat spelling alleen via spellingsregels is aan te leren. Dat is niet zo. Er zijn meer onderwijskundige verantwoorde manieren om de spelling onder de knie te krijgen.

Hoe moeten spellingszwakke leerlingen dan wel oefenen?
Het oefenen van spelling met de computer is de beste manier om de spelling van spellingzwakke leerlingen te verbeteren. Daarbij wordt eerst het hele woord getoond en uitgesproken door de computer. De leerling memoriseert het woord en het woord verdwijnt waarna de leerling het woord typt. Deze aanpak wordt wetenschappelijk onderbouwd door Bos (2004).Voor zeer zwakke leerlingen kan het daarnaast ook nog wenselijk zijn om de woorden zelf uit te spreken voordat ze getypt worden. De woorden worden eerst uitgesproken door de computer, de leerling zegt ze na en typt ze daarna. Oefenen met de computer van kleine woordpakketten naar analogie (op elkaar lijkende woorden) geeft de beste resultaten en daarnaast kan het zinvol zijn om deze woorden in korte betekenisvolle zinnen te verwerken en die te oefenen.

WoordBeeldTrainer
is een programma dat woordbeeld (visueel) en klankbeeld (auditief) in een neurolinguistische programmeersetting aan elkaar koppelt, waarbij het woord verankerd wordt in het geheugen op een manier die past bij het kind.
WoordBeeldTrainer bestaat uit twee onderdelen:
“WoordBeeldTrainer Coach”, “WoordBeeldTrainer particulier”.
De totale opzet van WoordBeeldTrainer komt tot in detail overeen met wetenschappelijke bevindingen door vooraanstaande deskundigen.

Werkwijze
Binnen het methodisch spellingsonderwijs is er geen enkele aandacht voor technieken om de koppeling tussen temporeel en spatieel ordenen tot stand te brengen en in te oefenen. Hierdoor kan een kind geen juist mentaal beeld vormen van een woord om op terug te vallen. Bij gebrek aan dat beeld gebruikt het kind de enige mogelijkheid die nog voorhanden is: schrijven zoals je het hoort. En dat werkt niet in het Nederlands. Juist daardoor gaat het bij veel kinderen fout. WoordBeeldTrainer leert deze ordenings- en mentale opslagtechnieken als basis aan, het is immers een voorwaarde om goed te kunnen leren spellen. De oefenstof wordt bepaald naar aanleiding van een afgenomen instaptoets (het zgn. PI-dictee) waarmee de spellingscategorien zichtbaar worden waar de leerling op uitvalt. De leerling leert het woordbeeld memoriseren op de manier waar het kind goed in is. Voor de een kan dat via visuele inprinting zijn, voor de ander via het visueel voorstellen en voor weer een ander een combinatie van visueel en auditief. Motorische ondersteuning kan ook bijdragen aan het inslijpen van het woordbeeld. Bij de intake door de WoordBeeldTrainer Coach wordt vastgesteld op welke wijze de spelling het beste kan worden ingeoefend binnen de WoordBeeldTrainersetting. Doordat de aanpak wezenlijk anders is dan de standaard spellingsmethode op scholen en in Remedialteaching praktijken kunnen kinderen geholpen worden die anders de boot dreigen te missen. Ook kinderen waar de diagnose dyslexie en/of dysorthografie is gesteld blijken in de praktijk met behulp van Woordbeeldtrainer alsnog prima te kunnen leren spellen.